“De jeugd heeft de toekomst!” Een uitdrukking die iedereen wel eens gehoord heeft en als we kijken naar de cyclocrosswereld zien we dat een grote groep inmiddels de overstap gemaakt heeft naar de schijfremmen. Een discussie die al lang loopt en ook zeker nog wel een tijdje zal voort blijven duren, maar drie (van de vier) wereldtitels in het veldrijden zijn behaald door renners op fietsen met schijfremmen. Steeds meer dus zien we ze verschijnen en iedereen die een nieuwe crosser aanschaft zal ook de keuze tussen velg- en schijfremmen moeten maken.
Testten we vorig jaar een cyclocrosser van Rose met mechanische schijfremmen, nu een Ridley met de hydraulische variant; X-Night 10 disc. Een ander fenomeen dat afgelopen seizoen veelvuldig is besproken is de nieuwe Sram CX1 groep. Laat die nou ook gemonteerd zijn op onze testfiets! Verder is deze uitgerust met een set DT Swiss R24 Spline wielen. De velgen natuurlijk zonder remrand en naven met een center-lock systeem voor de schijven.
Geen voorderailleur meer nodig
De Ridley X-Night heeft die we ontvangen is qua kleurstelling en geometrie hetzelfde als de fietsen waar de profs van Sunweb-Napoleon hun crossen op rijden. Echter is deze zoals gezegd afgemonteerd met schijven en de nieuwe CX1 groep. Het zwarte frame met de rood en witte accenten doet van de bovenkant denken aan de Canadese vlag. Opvallend voor een fiets uit België. De geometrie van de X-Night is recht toe, recht aan. We testen deze fiets in maat 54 met een bijbehorende bovenbuis lengte van 54,5 cm. De bovenbuis is horizontaal en aan de onderkant plat i.v.m het schouderen van de fiets. Doordat dit frame niet sloping is oogt deze erg groot.
Opvallend is het nokje van de voorderailleur. Beter gezegd; het ontbreken van de voorderailleur zorgt ervoor dat er enkel een nokje overblijft die zonder derailleur nogal opvalt. Dat dit nokje eraan zit is logisch, immers hebben Shimano en Campa (nog) geen single-speed groepen. Campa heeft overigens ook nog geen disc-groep, dus dit frame is niet geschikt voor een campa groep. Doordat er aan de voorkant niet geschakeld hoeft te worden ontbreekt niet alleen de derailleur, maar ook de kabels en de double-tap shifter aan de linkerkant. De kabels van de achterderailleur en de achterrem lopen bij het balhoofd het frame in. De kabel van de achterrem komt bij de achterbrug, vlak voor de remklauw, het frame weer uit. Opvallend is dat de derailleurkabel al onder het bracket naar buiten komt en onder de achterbrug richting derailleur loopt. Waarom niet ook binnendoor, zodat de kans op rotzooi in de kabels tot het verleden behoort? De kabel van de voorrem loopt aan de bovenkant de voorvork in om er, net als bij de achterrem, vlak bij de remklauw weer uit te komen. Op de achterderailleur kabel na geven de weggewerkte kabels een mooi cleane look aan de fiets.
CX1 groep; smal en breed tegelijk
Zoals gezegd ‘ontbreken’ er een aantal onderdelen door de CX1 groep. Wat misschien nog wel meer wennen is dan het ontbreken van de linker shifter, is de grootte van de shifters. Doordat de Sram Force groep voorzien is van hydraulische remmen zal er ergens in het remsysteem een oliereservoir nodig zijn. De shifters hebben een soort extra uitstulping aan de bovenkant waar dit reservoir is geplaatst. Het oogt erg lomp en lijkt enkel geschikt voor mensen met grote handen.
De schijven op de X-Night zijn voor 160 mm en achter 140 mm. Hoe groter de schijf, hoe sterker de werking van de rem. Een grote schijf zal eerder een wiel blokkeren dan een kleine schijf en op die manier kan je eventueel kiezen voor je eigen setup qua remmen. Opvallend is overigens wel dat bij de voorrem geen kleinere schijf dan 160 mm kan worden gemonteerd. Het schakelen met CX1 is ten opzichte van een reguliere Sram groep niet veranderd, echter is de werking van de derailleur wel degelijk anders. De derailleur is opnieuw ontwikkeld met de wetenschap die men heeft behaald uit de XX1 groep (de mountainbike groep met een enkel voorblad). De derailleur is voorzien van een ‘clutch’ systeem dat moet voorkomen dat de ketting slap wordt en dus kan gaan klapperen. Tijdens het schakelen beweegt de derailleur van links naar rechts maar veranderd niet van hoogte. Dit in tegenstelling tot de reguliere derailleur, die parallel aan de cassette meebeweegt (dus schuin omhoog wanneer deze naar buiten beweegt). De medium cage van deze derailleur kan een cassette tot 32 tanden aan. Hierdoor kan ondanks een enkel voorblad wel het bereik worden behaald van een dubbel-groep. Enkel zijn de stappen die de cassette maakt groter. Logisch, je ‘mist’ namelijk de helft van de versnellingen.
Het tandwiel dat aan de voorkant gemonteerd is lijkt op het oog een regulier tandwiel, echter verschilt dit behoorlijk. Het is een ‘narrow-wide’ tandwiel waarbij de tanden wat verder naar binnen zijn geplaatst. Op deze manier komt de ketting wat minder ver naar buiten te staan zodat deze minder schuin loopt wanneer je op het kleinste verzet fietst. Het narrow-wide principe houdt in dat de tanden elkaar afwisselen in breedte; na een breed tandje volgt een smal tandje. Om en om zitten er op dit tandwiel dus brede en smalle tandjes, dit is ook de reden waarom deze tandwielen enkel in vertandingen met een even aantal zijn te krijgen. De tandjes van dit tandwiel zijn ook hoger dan je gewend bent. De combinatie van de hogere narrow-wide moet voorkomen dat de ketting eraf springt. Mocht het toch lukken om de ketting eraf te rijden is het onmogelijk dat hij vast gaat zitten tussen de tandwielen of tussen frame en crankstel. Bijkomend voordeel van de extra ruimte is dat modder minder kans krijgt om zich daar op te gaan hopen.
Nadat de nieuwe features van deze X-Night grondig zijn bestudeerd wordt het tijd om de fiets te gaan afstellen en er mee op uit te trekken. Door de wat langere bovenbuis (54.5 cm)en een 11 cm stuurpen moet ik het zadel wat ver naar voren zetten om wel prettig op de fiets te kunnen zitten. Waar ik bij eerdere crossers met een maatje 54 prima uit de voeten kon, was wellicht maat 52 een betere optie voor mij geweest. Dit bewijst maar weer dat een proefrit geen overbodige luxe is bij de aanschaf van een nieuwe fiets! De banden even oppompen en dan is het tijd voor de eerste testrit.
Remt!
Als ik de oprit afrol en richting het bos fiets heb ik voor het eerst het stuur echt goed in handen. De shifters voelen niet zo lomp aan als dat ze lijken. Ondanks mijn niet al te grote handen kost het geen moeite om de shifters goed vast te pakken en te hanteren. Ze voelen aan als reguliere (mechanische) shifters. Het gemis van de linker shifter hendel is in het begin wat vreemd. Normaliter steun ik op de shifter en laat ik mijn vingers langs de hendels naar beneden ‘hangen’ op de stukken waar je het stuur niet al te stevig vast hebt. In dit geval is dat niet anders alleen merk je dat er verschil is tussen links en rechts; het voelt wat vreemd, die extra ruimte tussen hendel en stuur. Voordat we er mee over de single tracks gaan knallen zoeken we eerst even een paar gravel/zandpaden op om te wennen aan de remmen. Een paar keer aanzetten en remmen laat merken dat de remkracht meer dan behoorlijk is! Zeker als je de oldschool cantilever remmen gewend bent. Met de hydraulische schijfremmen is het een koud kunstje om een van de wielen te blokkeren en slippend tot stilstand te komen, we zijn gewaarschuwd. Het schakelen met de CX1 groep gaat strak. Elke handeling is raak en binnen een fractie van een seconde ligt de ketting op het volgende kransje. Zowel op als afschakelen gaat erg soepel. De ketting blijft goed op de tanden liggen en ook bij een hobbel of sprong komt deze niet op de achterbrug.
Dan wordt het tijd om de singletracks op te gaan zoeken. Het grote frame had mij tot op heden nog niet in de moeilijkheden gebracht, maar bij de eerste singletrack merk ik wel dat ik het gevoel heb wat minder controle te hebben. Het stuur staat net iets te ver weg waardoor ik voor m’n gevoel de bochten niet kan nemen zoals ik gewend ben. Desondanks merk je wel dat de fiets enorm strak stuurt. Bij een dalende single track, waar ik staand op de pedalen naar beneden rij, kan ik de fiets strak door de bochten sturen. Vanwege het staan kan ik wat meer voorover leunen waardoor ik een prettige positie heb ten opzichte van het stuur. Ik heb geen moment gehad waarbij ik het gevoel had dat de fiets er met mij vandoor ging. Dat de remmen het ook iets te goed kunnen doen blijkt uit een blokkerend voorwiel bij een onverwachte remactie. Gelukkig was dit corrigeerbaar en konden we zonder valpartij verder. Na de single track even snel optrekken is ook geen probleem. Het frame is stijf en gaat in rap tempo vooruit wanneer je aanzet. Schakelen tijdens het aanzetten (bijvoorbeeld bij een sprint, of bij de start) is geen probleem. De stevige CX1 derailleur kan dit moeiteloos aan. Doordat deze zo robuust is heb je ook minder gauw het idee dat deze je in de problemen zal brengen wanneer je schakelt tijdens het aanzetten.
Tijdens een trainingsrit in Duitsland, waar het wat heuvelachtiger is dan bij ons, zoeken we een paar steile klimmen op om te kijken hoe het gaat met het bereik van de cassette. Nu ik elf versnellingen minder hebben dan ik gewend ben zal ik deze toch ongetwijfeld gaan missen?! Zonder er bij na te denken trappen ik overal omhoog terwijl ik af en toe even kijk op welk kransje de ketting ligt. Ook op een steile klim (max 22%) kom ik met deze cassette prima boven (tuurlijk kost het de nodige moeite, maar dat zegt wellicht meer over mijn talenten…). Qua bereik mis ik de die elf versnellingen niet, echter is het af en toe wel eventjes zoeken naar de juiste versnelling en bijbehorende cadans. De stappen tussen de grootste kransjes zijn vrij groot.
Na een aantal trainingen en proefritten gaan ik ook met de Ridley op pad naar een wedstrijd. Tijdens de wedstrijd (het NK in Veldhoven) zijn er veel loopstroken. Het oppakken en schouderen van een fiets gaat (na veel oefenen) inmiddels zonder daarbij na te denken. Wanneer ik tijdens de warming-up de Ridley op m’n schouder neem valt op dat door de grootte van het frame er veel ruimte is om de arm door het frame te halen. Eenmaal op de schouder voelt het vreemd omdat de fiets lager ‘hangt’ dan ik gewend ben. Het gewicht van de fiets is een dikke plus; ondanks de aluminium wielset is de fiets niet extreem zwaar. Het carbon frame en het gemis van de nodige onderdelen zal hier uiteraard een positieve uitwerking op hebben. Het frame weegt 1020 gram, de voorvork meet volgens Ridley 460 gram. Helaas hebben we daar bij deze wedstrijd weinig aan, na 100 meter fietsen weegt elke fiets drie kilo meer aan modder!
Clean
Het schoonmaken van de fiets is niet altijd de leukste klus na afloop van een training of wedstrijd. Het ‘gemis’ van de voorderailleur en het tweede tandwiel zorgt ervoor dat je het crankstel veel sneller schoon hebt. Ook is er meer ruimte zodat je overal wat beter bij kan. Echter, de tijd die je hiermee wint ben je wel weer kwijt aan de remklauwen en schijven. De smalle gleuven die tussen de klauw en de schijf zitten zijn een prima plek voor zand en modder. Enkel het afspoelen ervan is niet altijd voldoende. Bij het binnenzetten van de fiets horen we een knarsend geluid. Ondanks dat ik dit gedeelte goed heb afgespoten met de tuinslang blijft er nog wel wat achter. Een compressor biedt vervolgens uitkomst. Overigens zou je ook even het wiel eruit kunnen halen om met een doekje de remblokjes schoon te maken.
Plus
+ Sram Force CX1 groep
+ Hydraulische schijfremmen
+ Laag gewicht
+ Looks
Min
– Niet compatible met 140 mm schijf voor
– Grote geometrie
– Loos derailleur nokje
Conclusie
Deze Ridley X-Night is de toekomst! Het schakelen met een enkel voorblad kent veel voordelen en de hydraulische schijfremmen werken super. Waar ik in het begin dacht dat de shifters te lomp zouden zijn, blijkt uiteindelijk dat het zelfs zorgt voor meerdere opties om je handen te plaatsen. Daarnaast kan je bij steile afdalingen de handen op de shifter laten zonder de angst om ‘erover’ te schieten bij een hobbel. De kracht van de rem is groot en het remmen met een vinger is dan ook geen probleem. Pas wel op dat met een grotere schijf het remmen ook wat harder gaat met eventueel een blokkerend wiel tot gevolg. Helaas past er bij deze Ridley geen 140 mm schijf aan de voorkant.
De rechte geometrie zorgt voor een zeer stijf en strak sturend frame en daarbij merk je dat dit een high-end crossfiets is. Niet zo heel gek, Ridley staat al jarenlang aan de top als het om cyclocross fietsen gaat. De bovenbuis is echter wel wat langer dan de meeste cross-frames waardoor het verstandig is om eerst een proefrit te maken. Een maatje kleiner, met een langere zadelpen zal dan waarschijnlijk de uitkomst zijn.
Het schakelen met de CX1 groep is een genot. Snel en accuraat schakelen zonder dat de ketting klappert of van het voorste blad af valt. Door te spelen met de grootte van je voorblad en/of cassette is het bereik van je versnellingen geen probleem. Wat wel een probleem zou kunnen worden is de grote sprongen die de cassette maakt tussen de verschillende kransjes. Gezien de nieuwe technologieën en de kwaliteit en degelijkheid van alle onderdelen is 4.999 Euro voor deze Ridley een prima prijs.
Specificaties
Ridley X-night 10 Disc CX1
Frame: X-Night disc, HM/HR Unidirectional carbon
Vork: Oryx disc, Tapered steerer
Shifters: SRAM Force CX1 doubletap
Remmen: SRAM Force CX1 hydraulic disc, 160/140mm rotors
Achterderailleur: SRAM Force CX1 11-speed
Cassette: SRAM Force 22 11-28
Ketting: SRAM Force CX1
Crankset: SRAM Force CX1 Carbon 42t
Wielen: DT Swiss R24 Spline clincher wielset
Banden: Challenge Grifo Tubular 33mm
Zadel: 4ZA Cirrus Pro, Cr/Ti rail
Stuurpen: 4ZA Cirrus Pro
Stuur: 4ZA Cirrus Pro Carbon
Zadelpen: 4ZA Cirrus Pro Carbon, 27,2x350mm
De testfiets was uitgerust met de DT Swiss R24 wielen, maar de fiets is standaard uitgerust met 4ZA Cirrus Pro T30 disc (carbon) met DT Swiss 240S naven.
Euro 4.999,-
Ridley website
Alle foto’s achter elkaar om bij achterover te leunen;
