Helm dragen of niet. Er zijn weinig vragen in de wereld van de zondagmiddag-wielerliefhebber die meer discussie oproepen. Okay, benen scheren of niet is een goede tweede, maar als de helm genoemd wordt zijn de meningen verdeeld.
Toen we laatst foto’s van onze nieuwe Rfb tenues posten op Facebook ging de helft van de comments maar over de shirts, de andere over het feit dat collega Björn geen helm op had. Behalve het feit dat de wielrenner in kwestie duidelijk fietsend poseert, vroeg ik me ook af waar iedereen zich mee bemoeide. Misschien is het de verstokte romanticus in me, maar ik geniet van foto’s en films uit de oude doos waar renners nog met volledig onbeschermd hoofd rondrijden, het ziet er gewoon heroïscher uit. Natuurlijk is dit absoluut geen valide argument om geen helm te dragen, maar het zette me wel aan het denken of er eigenlijk wèl een argument is voor het dragen van zo’n ei.
Gek genoeg wordt Nederland vaak als voorbeeld gebruikt in internationale discussies over het niet dragen van fietshelmen… op een gewone stadsfiets. Waar veel anglosaksische landen namelijk op elk soort fiets een helm verplicht stellen, rijdt in Nederland Jan en alleman mét kinderen gewoon rond zonder ooit over een helm na te denken. De foto’s van doodnormale Nederlandse straatsituaties waarin kinderen helmloos rondfietsen worden vol afschuw bekeken door bezorgde Amerikanen en Britten. Natuurlijk leren wij hier fietsen voor we leren lopen en heeft ons land bijna 35.000 kilometer aan gescheiden fietspad, maar dat zou dus eerder tegen dan voor helmdragen pleiten.
Maar het gaat bij deze discussie natuurlijk om ons, de sportieve recreant/ambitieuze amateur en niet om moeders op bakfietsen. Onze snelheid ligt soms wel twee keer zo hoog en onze banden zijn twee keer zo smal. Bewezen is in ieder geval dat als één van ons het asfalt raakt de kans op zware hersenbeschadiging met helm drastisch minder is. Bij botsingen met gemotoriseerd verkeer helpt een helm echter niets tot weinig aangezien de impact snelheid daarbij meestal hoger ligt. Daar is dus niets tegen in te brengen. Maar goed, het is wel mijn hoofd. En ik geloof dat ik daarmee mag doen wat ik wil…toch? Want daar gaat de discussie uiteindelijk om: wie bepaalt of ik die helm draag of niet? Er is geen wettelijke verplichting, nog niet. En als die er zou komen, dan is de kans groot dat ‘ie voor alle soorten fietsers gaat gelden, dus ook als je naar je werk of de kroeg peddelt op je stadsbrik. Maar zouden wij, de liefhebbers van racefietsen minder gaan fietsen als een helm wettelijk verplicht zou worden? Komt nog bij dat ik het eigenlijk best vreemd vind dat snorfietsers geen helm hoeven te dragen. Zeker als je bedenkt dat een snorfiets zich in de stad weer op ‘ons’ fietspad bevindt. Maar nu wordt het wat te verwarrend misschien.
Volgens mij is het dus meer een discussie over sociale druk dan over veiligheid. Een helm is veiliger, punt. Of ik het risico neem om zonder te rijden, dat bepaal ik zelf. Mijn volledig ononderbouwde mening is zelfs dat ik zonder helm meer oog heb voor andere verkeersdeelnemers om me heen. Ik voel me kwetsbaarder en ben daardoor voorzichtiger. Een argument dat (ongewild waarschijnlijk) ondersteund werd door een van mijn redactie-collega’s die meldde dat hij zich met helm veiliger voelde en meer risico’s nam. Tot slot bleek uit een Amerikaans onderzoek dat automobilisten een fietser zonder helm maar liefst 14 centimeter meer ruimte gaven. En bedankt!
Persoonlijk kan ik er slecht tegen als medefietsers me wijzen op mijn in hun ogen volledig onverantwoordelijke gedrag. Maar zodra ik met andere meefiets zet ik meestal dat ding op, gewoon om de discussie voor te zijn. Het wind-door-de-haren-gevoel denk ik er dan maar bij. Uiteindelijk werkt het wijzende vingertje bij mij averechts. Ik voel me alleen maar gesterkt in mijn ‘asociale’ fietsgedrag… totdat ik natuurlijk een keer het asfalt kus.
