Bike fitting, waarbij je renner en fiets op elkaar afstemt, is allang niet nieuw meer, maar niet iedereen waagt zich eraan. Wij ondergingen een fitting via de Bikefitting.com methode.
Stel, je hebt een voor jou groot fietsevenement in de planning staan zoals wij de The Ride hebben gehad. Je hebt een goede voorbereiding en volgt het trainingsschema minitieus. Grote inspanningen waarbij je veel uren op de fiets zit. Meer dan normaal. Als er dan ergens in de afstelling van je fiets niet helemaal correct is kan dat tot vervelende blessures leiden. Dat kan tijdens het trainen gebeuren, maar ook tijdens het evenement zelf als alles bij elkaar komt. Daarom was een onderdeel van die voorbereiding voor mij een bike fitting. Het leek mij toch wel een goed plan om van te voren te bekijken of ik nou wel echt goed op de fiets zat voordat ik aan het grote evenement deel zou gaan nemen, simpelweg omdat ik het nog niet vaker had gedaan en dus ook niet kon weten hoe mijn lichaam daar op zou reageren. We deden dat via de Bikefitting.com methode bij Beukers Bike Centre in Petten.
Voordat we met de fitting zelf verder gaan is het goed om even stil te staan bij het ‘waarom’. Het is niet dat ik veel klachten had of dat ik niet lekker op mijn fiets zat. Ik had via “mijn methode” al vele kilometers zonder problemen gereden. Het was eigenlijk meer als voorzorgsmaatregel, ook een beetje voor de gemoedsrust denk ik. 1.300 kilometer afleggen in 8 dagen bij behorende 17.000 hoogtemeters is een inspanning die ik niet vaker heb gedaan en daarom wil ik graag zeker weten dat ik goed op de fiets zit zodat ik niet na 5 dagen hoef af te stappen omdat bijvoorbeeld mijn knie te veel pijn doet.
Voor je huidige of nieuwe fiets
Dus enerzijds kan je een bike fitting inzetten om er voor te zorgen dat je goed op je huidige fiets zit. Het resultaat daarvan kunnen aanpassingen zijn aan je materiaal, groot of klein. Klein is makkelijk, het gaat meer om verfijning van je positie, groot kan een ander zadel of stuur betekenen. En dan ga we er nog maar vanuit dat je ooit de juiste maat fiets hebt gekocht (en er bij een fitting dus niet achter komt dat je eigenlijk een maatje groter of kleiner had moeten hebben). Anderzijds is een bike fitting eigenlijk nog beter als je het laat doen wanneer je een nieuwe fiets gaat kopen. Je kan meteen alles aan je nieuwe fiets afstemmen op de resultaten van de meting. Dan denk je misschien aan dingen als de lengte van je stuurpen en breedte van je stuur, maar dus ook de maat van de fiets zelf (het frame). Na een fitting weet je precies wat het beste bij je past. En als je € 2.500,- of meer gaat uitgeven is dat wel een fijn idee toch? Bij minder dan dat overigens ook.
De methode
De methode die bij mijn fitting is toegepast is van Bikefitting.com. Bikefitting.com is van oorsprong een Nederlandse organisatie met hoofdkantoor in Sittard welke in 2012 ingelijfd is door Shimano. Het systeem kan ingezet worden om fietsers te helpen die vanwege klachten iets aan hun positie willen doen, maar ook om fietsers te begeleiden bij de keuze van een nieuwe fiets. Dat laatste gaat overigens zo ver dat het systeem op basis van de meetresultaten de beste fiets voor je selecteert. Ze hebben van nagenoeg alle merken de (fabrieks)fietsen die verkrijgbaar zijn, met de bijbehorende data, in hun systeem staan. Zodra alles is opgemeten kunnen ze je een gericht advies geven.
De Bikefitting.com methode biedt drie verschillende analyses; de statische fitting, pedaalanalyse en de dynamische fitting. De statische fitting, of de ‘2D Body Analyzer’ zoals het heet, is relatief eenvoudig terwijl de andere twee d.m.v. video en optische metingen analyseren hoe je beweegt op de fiets. De statische fitting wordt ook als start voor de andere twee analyses gebruikt om je lichaamsmaten exact vast te stellen. De 10 metingen van deze fitting zijn echter ook bij uitstek geschikt om te bepalen welke fiets het beste bij je past. Daarmee is het bijvoorbeeld ook heel goed geschikt als je een fiets op maat wil laten maken.
Omdat ik niet voor een nieuwe fiets kom, maar mijn positie op mijn huidige fiets wil verfijnen wordt er ook gebruik gemaakt van de ‘Position Simulator’. Ga je voor een nieuwe fiets, dan worden alleen de gegevens gebruikt van de statische meting, om mee te beginnen. Gaat het zoals bij mij om je huidige fiets, dan kunnen de exacte maten van de fiets overgenomen worden op de Simulator. Daarvoor gebruiken ze de ‘XY Tool’. Met het bracket als uitgangspunt kan je daarmee door middel van een laser eenvoudig maar accuraat de exacte positie van zadel en stuur overzetten op de simulator.
Pedaal Analyse
Wanneer de simulator helemaal goed is ingesteld volgt de Pedaal Analyse. Niet meer statisch, maar met beweging. De uitgangspunten moeten dan wel correct zijn. De maten van je fiets en lichaam moeten goed zijn opgenomen, maar omdat het gaat om een pedaal analyse zijn je schoenen ook een punt van aandacht. Die zitten vast aan je pedalen, maar je kan met voorgaande methodes niet constateren of die goed zitten. De link tussen jou, je schoenen en de pedalen zijn je schoenplaatjes. Om er voor te zorgen dat die goed zijn gemonteerd gebruik je de Shoe Cleat Adjuster. Dit is meer of minder dan een bankje waar je je voeten op plaatst. Dan volgt het vaststellen en markeren van het scharnierpunt van je voet en vervolgens stel je dit in op de adjuster. Je zorgt er dan voor dat de markering op je voet gelijk komt te staan met een markering op het apparaat. Vervolgens fixeer je een balkje (rood op de foto) tegen je hakken om de positie vast te zetten. Als je dan je fietsschoenen (zonder plaatjes) aantrekt en weer op het bankje plaatst, kan via een opening in het bankje de as van het pedaal daarmee exact gemarkeerd (met een krasje) worden op de zool. Afhankelijk van de schoen wordt overigens eerst nog een correctie toegepast op de hielaanslag. Die markering gebruik je vervolgens om je schoenplaatje exact te plaatsen.
Nu is het niet heel moeilijk om zelf je schoenplaatjes te monteren met de bal van je voet als uitgangspunt, maar de boven beschreven methode is veel exacter en houdt bovendien rekening met de stand van je voeten. Staan die naar buiten of naar binnen dan moet je met de positie van plaatjes hier ook rekening mee houden. Bovendien wordt het correct plaatsen van de schoenplaatjes niet door iedereen even serieus genomen, terwijl dit een behoorlijk exacte aangelegenheid is en tot vervelende klachten kan leiden wanneer dit niet goed wordt gedaan. Bij klachten aan de knieën bijvoorbeeld wordt er daarom ook vaak eerst gekeken of de schoenplaatjes wel juist geplaatst zijn. Ook ik ben hier wel eens de mist mee in gegaan omdat we voor het blog regelmatig wisselen van schoenen en plaatjes. Resultaat was een pijnlijke knie die rust nodig had om te herstellen op een moment dat er even geen tijd voor was. Wees gewaarschuwd!
Voor de 3D Pedaal Analyse gebruik je de bikefitting pasfiets. Je ziet op de foto een aantal stelwieltjes en dergelijke zitten. Hiermee kunnen eenvoudig aanpassingen gedaan worden aan de afstellingen van de verschillende onderdelen. Het crankstel is misschien wel meest geavanceerde deel van de fiets. Ongeveer zoals een vermogensmeter dat doet meten ze de krachten die overgebracht worden op het pedaal. Hiermee kan heel exact vastgesteld worden hoe jij trapt. Het meet ook het vermogen dat je levert, maar veel belangrijker voor deze analyse is dat het ook de richting van de krachten (3D) kan meten bij elke positie om de aantal graden rotatie van de crank, en dat voor zowel je linker als rechter voet. Uit deze analyse komen dan snel eventuele afwijkingen tussen beide voeten naar voren, maar ook per voet kan je dan zien hoe effectief de pedaaltechniek is.
In mijn geval bleek dat allemaal (gelukkig) keurig binnen de marges te vallen. Er zijn verschillen tussen links en rechts, maar die zijn acceptabel en behoeven geen aandacht. Dat is ook precies het punt waar het wat betreft de analyse om gaat: de bijzonderheden. Blijft het allemaal binnen de marges, dan is het ok. Pas als het ver buiten de marges valt is er reden om verder te kijken om te zien wat de oorzaak is en hoe en of het gecorrigeerd kan worden. Hierbij moet je dan denken aan aanpassingen aan de schoenplaatjes (spacers) of de inlegzool van de schoen. De meeste van deze aanpassingen kunnen ter plekke worden gedaan met als voordeel dat ook meteen het resultaat gemeten kan worden.
Dynamisch
Ten slotte is er nog de dynamische fitting. Dit is misschien het soort fitting dat je normaliter al voor ogen hebt als je denkt aan een bike fitting. Hierbij wordt er gekeken hoe je op de fiets zit en of dat beter kan. Wat beter is hangt af van jou als type fietser en bijvoorbeeld je flexibiliteit.
Bij de dynamische fitting wordt er gebruik gemaakt van videobeelden. Je krijgt ook een soort van harnas om waarbij er LED-lampjes op een aantal scharnierpunten op je lichaam worden geplaatst. Deze worden vastgelegd door een camera en geven daarmee de beweging van de fietser weer. De software kan aan de hand van de beweging van de fietser dan vaststellen of de positie juist is. Een statische analyse geeft al veel informatie, maar pas als je gaat beweging wordt duidelijk of alles ook goed op elkaar afgestemd is. Doordat de pasfiets de mogelijkheid biedt om eenvoudig en snel kleine aanpassingen in bijvoorbeeld stuurpenlengte en zadelhoogte aan te brengen kan snel het effect bekeken worden. Indien er grote aanpassingen zijn is het soms beter om hier als fietser in een paar stappen aan te wennen. Soms wordt pas na 2 uur fietsen duidelijk dat het goed is of niet. Je lichaam moet er aan wennen en elk lichaam en elke fietser is anders.
Voor mij persoonlijk waren er gelukkig slechts kleine aanpassingen nodig. Het zadel moest toch 7mm lager en 8mm naar achteren geplaatst worden bijvoorbeeld. Ook werd het stuur iets achterover gekanteld zodat mijn bovenlichaam iets meer
comfort zal ervaren. Niet onbelangrijk als je 8 dagen achter elkaar in het zadel zit! Na afloop van de fitting kreeg ik nog een uitgebreide toelichting op de resultaten van Marcel Beukers. Hij verzorgt de fittingen allemaal zelf. Tijdens de fitting legt hij ook veel uit wat hij doet en waarom. Het is leuk en interessant om na afloop nog even te zien hoe de meting is verlopen en de resultaten te bespreken.
Type analyses en kosten
Als je op internet gaat kijken zal je constateren dat de kosten voor fitting sterk uiteen lopen, ook als het gaat om dezelfde methode. De fitters bepalen deels zelf hun prijzen en het is goed om naar het complete pakket te kijken. Zo heeft de ene meer een fysieke component waarbij ook naar lenigheid e.d. wordt gekeken. Dat neemt ook meer tijd in beslag en is daarom dan ook duurder. Bij Beukers houden ze natuurlijk ook rekening met je lichaam, maar daar ligt de focus meer op de fiets en het afstellen daarvan. Daar hebben ze als fietsenmaker natuurlijk ook veel ervaring mee, net zoals de fysiotherapeut meer verstand heeft van het lichaam.
De complete bewegingsanalyse zoals ik ondergaan heb bij Beukers kost € 159,-. Dat omvat dus de statische meting, schoenplaatafstelling, pedaalanalyse en de dynamische analyse. Een volledige bewegingsanalyse duurt in totaal zo’n 1,5 tot 2 uur. De statische meting kan je ook los doen en kost € 30,-. Koop je mede op basis van die statische meting een nieuwe fiets dan worden de kosten verrekend. De schoenplaatafstelling kost los € 15,-. Twijfel je of je plaatjes goed staan en vind je het lastig dit zelf te doen dan raad ik dit van harte aan. Voor dat geld kan je jezelf vervelende blessures besparen. Ook de pedaalanalyse kan je nog los afnemen voor € 49,-.
Conclusie
Ondanks dat een bike fitting bij uitstek geschikt is voor fietsers met klachten, of fietsers die een nieuwe fiets gaan kopen hoeft er niet altijd een dergelijke directe aanleiding te zijn om een bike fitting te ondergaan. Persoonlijk liep ik een stuk zelfverzekerder de winkel uit na de bike fitting dan dat ik erin ging. Nu weet ik dat overal aan is gedacht, alles is gecontroleerd en ik goed op de fiets zit om The Ride te gaan rijden. Daarmee zeg ik niet dat je het alleen moet laten doen bij een grote uitdaging als deze. Een verkeerde houding op, of afstelling van je fiets kan op de korte en lange termijn leiden tot vervelende klachten. Waarom dan niet een kleine investering doen in een fitting om vervolgens met misschien wel nog meer plezier je fietstochten te maken?
Tot slot nog een verbeterpuntje: de connectie met de server bij Shimano in Japan hapert zo af en toe. Hier is dus nog ruimte voor verbetering.
