Op de weg ging Campagnolo ze al voor, en bij het mountainbikes heeft naast SRAM ook Shimano 12 kransjes achter. Maar SRAM’s nieuwe Red eTap AXS groep heeft toch iets meer te bieden dan je op het eerste gezicht zou denken.
Dat het om een 12-speed groep gaat is uiteraard het eerste dat iedereen op zal vallen. Als dit een nieuwe 11-speed groep was geweest, was er toch wat minder commotie geweest, lijkt mij. De aandacht voor de AXS groep is begrijpelijk, want het nieuwe vlaggenschip op de weg van SRAM heeft heel wat in huis. Hieronder alles over de nieuwe groep. Eerst kort de bijzonderheden opgesomd:
- Draadloos natuurlijk!
- 12 kransjes achter met 10T als kleinste
- 50/37, 48/35 en 46/33 i.p.v. de bekende 53/39, 52/36 en 50/34
- Zowel in 2x als 1x setup
- Quarq powermeter als optie, maar kan ook geïntegreerd in je kettingblad (aero)
- Achterderailleur heeft hydraulisch binnenwerk om ketting strak te houden
- Te combineren met SRAM’s nieuwe Eagle AXS mountainbike groep
- Cassette past alleen op XDR body
Een pleidooi voor 12-speed, door SRAM
Ten eerste is er de vraag of we met z’n allen wel op 12-speed zitten te wachten. Dezelfde vraag die we bij Campagnolo’s 12-speed ook al hadden. Ik had het persoonlijk nog altijd niet – hoog – op verlanglijst staan, maar als ik SRAM’s verhaal lees valt er toch wat voor te zeggen. Ze zeggen bijvoorbeeld dat je altijd en overal moet kunnen fietsen, zonder afleiding. Die afleiding heeft dan betrekking op de aandrijving, ze willen niet dat die en beperking is voor je rit. Achter krijg je er een 10-tands kransje bij, vóór worden de bladen iets kleiner om zo een groter en beter toepasbaar bereik te realiseren.
Dat 10-tands (10T) kransje erbij heeft meer gevolgen dan je misschien denkt. 1 tandje minder ten opzichte van een 11T kransje is 9%. Eenzelfde stap als van een 24 naar 22. Niet groot, maar heel goed merkbaar. Zou je met een 52 blijven rijden, dan leg je met 1 omwenteling 1 meter méér af op een afstand van ongeveer 10 meter. (10,8 bij 52-10 t.o.v. 9,8 bij 52-11 o.b.v. 25mm band). Dat is een reden voor SRAM om ook kleinere kettingbladen aan te bieden. En dit gaat dan niet ten koste van het bereik, in tegendeel zelfs, zoals te zien op de afbeelding hieronder.
Dat een 10T kransje veel effect heeft, is hiermee duidelijk. Een ander argument dat SRAM aandraagt, en wat ik persoonlijk ook prettig vind, is dat je niet alleen meer stappen hebt, maar ook kleinere. Zo hebben twee van hun cassettes, 7 kransjes met maar 1 tandje verschil. Dat was vroeger gebruikelijker met de vlakkere cassettes, maar met de cassettes tot 27T, 28T en 32T die je nu veel ziet is dat zeker niet het geval. Met meer en kleinere stappen moet het makkelijker zijn om de juiste versnelling te vinden. Ik denk dat veel wielrenners de ervaring kennen van het ‘zoeken’ naar de juiste versnelling, dat hoeft niet eens bij een klim te zijn. Een tandje kan het verschil al maken. Door meer kransjes met kleinere stappen kan je dit net iets beter doen. Dit gegeven pleit dus wel voor een 12-speed t.o.v. van een 11-speed setup.
Het hele idee van SRAM rondom 12-speed op de weg en het andere bereik hebben ze ook een naam gegeven: X-Range. “Voor het wielrennen van tegenwoordig”, zoals ze zeggen.
Het systeem: eTap AXS, draadloze integratie
Het heet eTap net als voorheen, maar nu met de toevoeging AXS, dat je uitspreekt als access. Dit is het systeem dat alles aan elkaar koppelt. Mocht je het nog niet weten, eTap is draadloos schakelen. AXS laat alle elektronische componenten met elkaar praten, ook met je telefoon. Nu is dat allemaal niet schokkend nieuw, maar SRAM heeft hier wel veel aandacht aan besteed. Via de app kan je de instellingen van alle componenten bewerken, persoonlijke voorkeuren instellen, batterij-status checken, onderhoudsreminders ontvangen en firmware bijwerken.
SRAM heeft naast de eTap AXS groep voor de weg, ook de Eagle AXS groep uitgebracht, voor de mountainbike inderdaad. Goed nieuws, vind ik, is dat de componenten van die twee uitwisselbaar zijn. Dus shifters en derailleurs van beide groepen kunnen samen. Leuk voor een gravel/all-road fiets! En ze hebben nu ook een draadloos bedienbare Rockshox Reverb AXS dropper post. Ook AXS, dus ook te integreren in je AXS setup.
De groepen en componenten: veel setups mogelijk
Het klinkt nu alsof het om één enkele groep gaat, maar dat is iets te kort door de bocht. Alles bij elkaar zou je zelfs van 10 groepen kunnen spreken, maar dat gaat weer wat te ver. Het gaat om een groep componenten die in 10 verschillende groepsets te koop zijn. Je kan ook van configuraties spreken. Je kan een eerste verdeling maken in 1x en 2x. Vervolgens is er keuze uit schijf- of velgremmen, met of zonder vermogensmeter en een aero optie. We laten de componenten kort de revue passeren.
Voorderailleur
De Red eTap AXS voorderailleur lijkt natuurlijk op zijn voorganger, maar is wel degelijk anders. De accu zit nog op dezelfde plaats en deze is ook uitwisselbaar met de bestaande eTap accu’s. De derailleur is nu helemaal zwart. De stalen kooi is heeft de bestaande Yaw technologie, deze draait dan iets mee naar binnen en naar buiten, kort gezegd. Er is rekening gehouden met het gebruik van bredere banden, SRAM zegt dat tot 42 mm de voorderailleur niet in de weg moet zitten. 
Achterderailleur
Er zijn veel verschillende configuraties mogelijk met de eTap AXS groep, maar ze gebruiken allemaal dezelfde achterderailleur. Hij werkt dus zowel in een 2x als 1x setup. SRAM’s heeft hiervoor Orbit ontwikkeld, een kettingmanagement systeem, zoals ze het noemen. Gemaakt om de hele aandrijflijn stil en op zijn plek te houden. Dit doet de derailleur onder andere met behulp van een hydraulisch dempingsysteem. Te vergelijken met de clutch houdt het de ketting strak, maar de werking is iets anders. Het zou namelijk alleen actief moeten zijn bij plotselinge en snelle kooibewegingen, zoals veroorzaakt door een gat in het wegdek bijvoorbeeld. Bij normaal schakelen op een vlakke weg wordt het mechanisme niet gebruikt. En SRAM claimt dat Orbit hierdoor geen extra weerstand biedt op de veer van de derailleur. Schakelen moet daardoor makkelijker gaan en het wiel moet makkelijker te verwisselen zijn.
De derailleur kan tot 33T aan en er is (nog?) geen WiFli uitvoering van verkrijgbaar, zoals we die kennen bij andere SRAM groepen.
Ketting
Logisch dat je met 12-speed een andere ketting nodig hebt, maar hierin zijn ook weer een stapje verder gaan. En met weer een nieuwe technologie, dit keer “Flattop”. Die naam slaat natuurlijk op de vlakke bovenkant. Je gebruikt hem dus altijd op die manier en in één richting. Het extra materiaal voor de vlakke bovenkant maakt de ketting sterker, waardoor ze hem dunner en toch ook lichter hebben weten te maken. Doordat er meer ruimte is aan beide kanten moet de ketting stiller zijn en preciezer schakelen.
Omdat de ketting dunner en smaller is heb je hiervoor een speciale kettingspons en -tang nodig. De ketting is overigens niet uitwisselbaar met de Eagle groepen.
Cassette
De Red eTap AXS groep heeft 3 verschillende cassettes. 10-26, 10-28 en 10-33. Het bereik dat je hiermee hebt, zie in je in een van de afbeelding hierboven. Elke cassette vormt één geheel (dus geen losse delen of kransjes) om gewicht te besparen en tenminste vijf opeenvolgende kransjes. Alleen geschikt voor een XDR body. Die zijn al redelijk verkrijgbaar voor veel naven.
HRD schijfremmen
De hendels zien er anders uit, maar de vorm is hetzelfde gebleven. De ‘flaps’ zijn wel iets anders, deze hebben een beetje profiel meegekregen. Beide hendels hebben een CR2032 knoopcel batterij, die zo’n 2 jaar mee moet gaan. De remhoeven zijn helemaal gelijk gebleven, deze zijn ook niet al te lang geleden opnieuw aangepakt en zijn blijkbaar nog goed genoeg. De Centerline XR rotors zijn wel geheel nieuw en specifiek voor gebruik op de weg ontwikkeld.
Velgremmen
Je zou ze bijna ouderwets gaan noemen, velgremmen, maar ze zijn nog lang niet weg. De hendels zijn op het uiterlijk na gelijk gebleven, maar natuurlijk wel compatibel met AXS. Het schakelen is te personaliseren via de app en je kan de reach aanpassen. Dat is handig als je korte vingers hebt.
Blipbox, Blibs en Clics
De Blipbox was er ook al bij de voorganger van AXS. Deze werkt samen met Blips en Clics. De Blips zijn satelliet-shifters. Sprinters gebruiken ze zodat niet van handpositie hoeven te wisselen. Elke rem/schakel-hendel heeft twee poorten voor Blips. De Clics zijn vergelijkbaar maar zijn meer voor tijdrijders en triatleten en kunnen dan direct op de Blipbox aangesloten worden. Die communiceert vervolgens met het AXS systeem.
Cranksets
De configuratiemogelijkheden van het crankset geven goed de veelzijdigheid aan de van de groep. 1x, 2x, aero, met of zonder vermogensmeter en verschillende vertandingen. De 2x kettingbladen zijn geïntegreerd om voor een stijver en lichter geheel te zorgen. De dubbelzijdige Quarq vermogensmeter is echter ook geïntegreerd in het 2x kettingblad. Dus als je één van kettingbladen versleten is moet je beide én je vermogensmeter vervangen! Hoewel je 50% korting krijgt bij SRAM als je hem moet vervangen kunnen we ons voorstellen dat dit nog steeds geen goedkope aangelegenheid is. Voor de 1x cranks is de vermogensmeter – gelukkig – wél los te halen van het kettingblad. Hieronder alle smaken.
Gewichten en prijzen
SRAM’s mechanische Red groep met velgremmen stond altijd te boek als de lichtste groep op de markt. Het draadloos maken d.m.v. eTap maakte de groep niet lichter en ook de lichtste variant van de nieuwe AXS groep is niet lichter dan de ‘good old’ mechanische Red 22 (2×11) die 1883 gram weegt. De lichtste AXS groep is de 1x non-Aero met velgremmen exclusief vermogensmeter die op 1916* gram uitkomt. Maar eigenlijk moet je het vergelijken met de 2×12 eTap AXS met velgremmen exclusief vermogensmeter, maar die komt op ‘maar liefst’ 2254* gram. De 2×12 eTap AXS HRD (schijfremmen) weegt 2518* gram. Voor een vermogensmeter hoef je er slechts 36 gram er bij op te tellen.
De groep is sinds gisteren te koop én leverbaar. Prijzen staan hieronder.
*) o.b.v. 10-33 cassette, Red 175mm crank 1x of 2x, DUB BSA bottom bracket, Red AXS 114 link ketting, Red Aerolink velgremmen of HRD schijfremmen (met 160mm Centerline rotor)
Via SRAM
