Met laagjes kan je je hele lichaam relatief eenvoudig wapenen tegen de kou, maar voor je handen en voeten is dit een ander verhaal. Iedereen die in de winter fietst, heeft hier wel eens mee te maken. De een meer dan de ander, maar koude handen en voeten gaan eigenlijk altijd ten koste van je fietsplezier.
Er is een aantal manieren om ervoor te zorgen dat je handen en voeten niet koud worden, of in ieder geval zo lang mogelijk warm blijven. Fietsen in de kou betekent vanzelfsprekend ook warm kleden. Laagjes, speciale winterkleding en -accessoires, etc. We hebben hieronder een aantal tips op een rij gezet voor de fietsers die er bijna geen last van hebben tot de fietsers die nauwelijks aan fietsen toekomen door koude ledematen.
Teenwarmers voor als het iets kouder wordt
Ze zijn relatief goedkoop en makkelijk in gebruik. Je schuift ze over de voorvoet over je schoen als het kouder begint te worden. Doordat ze net achter de schoenplaatjes komen blijven ze mooi op hun plek. Het is een makkelijke manier om koude lucht en eventueel nattigheid uit je zomerschoenen te houden. Die schoenen hebben namelijk meestal veel ventilatiegaten die heel prettig zijn als het heet is buiten, maar minder als het koud is. Teenwarmers zoals de Castelli Toe Tingy hieronder zijn er al vanaf zo’n € 15,-, dus daarmee een beperkte investering.
Sokken: niet te dik
Het klinkt verleidelijk, maar trek niet meteen dikke sokken aan als het koud wordt. Ze zijn dan misschien wel warmer, maar door dikke sokken te gebruiken komen je voeten knel te zitten in je schoen waardoor je bloedsomloop minder wordt, met koude voeten als resultaat. Het is aan te raden om sokken te dragen die vocht snel afdragen (dus géén katoen). Die kunnen van synthetisch materiaal zijn, zoals de meeste sport- en fietssokken, maar merinowol is in de winter een betere keuze. Deze kunnen ook relatief dun zijn, dragen vocht af en hebben een licht isolerende werking.
Heb je (winter)schoenen die wat meer ruimte hebben, dan zijn dikkere sokken wel een mogelijkheid. Ga dan voor een paar goede winterfietssokken die vocht goed af kunnen drijven, want je wilt niet met natte sokken (van het zweet) fietsen in de winter!
Er zijn ook sokken die wind- en waterdicht zijn en gevoerd zijn maar toch ademen zodat je geen zweetvoeten krijgt. Voorbeelden zijn de sokken van GripGrab, Sealskinz en Showers Pass. Ze zijn wat stugger en dikker dus dat is iets om rekening mee te houden. Het kan een goede oplossing zijn als je geen overschoenen wil dragen of als extra bescherming naast je overschoenen. Het is in ieder geval een heel goede manier om te voorkomen dat je voeten nat worden. Ik gebruik ze ook voor gravel, cross en mtb als het wat kouder er natter is buiten.
Oversokken en overschoenen
Net als teenwarmers kunnen oversokken een goede eerste oplossing zijn als het iets kouder is. De naam zegt al veel, het zijn eigenlijk ook net sokken maar voor je schoenen en met gaten erin voor je schoenplaatjes en je hak. Ze zijn veelal vrij dun maar bieden toch enige bescherming tegen de kou. Als het gaat regenen heb je er niet veel aan doorgaans.
Overschoenen zijn eigenlijk de beste manier om je voeten tegen de kou te beschermen als je niet met speciale winterschoenen gaat rijden. Vaak van neopreen gemaakt, voorkomen ze dat kou en vocht bij je voeten kunnen komen. Hou hierbij wel rekening met gaten in je zool en dat ze goed aansluiten bij je enkels. Anders komt daar alsnog kou en nattigheid doorheen. Er zijn ook overschoenen die echt alleen beschermen tegen regen en daarom vrij dun zijn. Hoewel ze de wind ook nog wel tegenhouden zullen deze overschoenen je voeten in de winter niet lang warm kunnen houden. Overschoenen zijn net als oversokken een geringe investering waar je toch veel profijt van kan hebben. Ze zijn er vanaf ongeveer € 30,-.
Winterschoenen
Als sokken en overschoenen niet voldoende zijn, of als je het niet fijn vindt om ermee te rijden, is het tijd om naar winterschoenen te kijken. Die zijn gemaakt om je voeten te beschermen tegen wind, water en kou. Ze zijn geïsoleerd en meestal iets ruimer van binnen zodat je ook dikkere sokken aan kan trekken. Winterschoenen zijn er vanaf ongeveer € 125,- tot een veelvoud daarvan. Ze zijn vaak wat hoger zodat je hele voet en ook je enkel beschermd is. Let er dan ook op dat ze goed aansluiten om je enkels.
De meeste winterschoenen zijn hoog, maar de Mavic Cosmic Elite Vision CM schoenen zijn weer een voorbeeld van een lage winterschoen. Niet de schoenen voor de diepe winter, maar voor alles tussen dat en de zomer zijn ze zeer geschikt. Het bovenwerk is dicht tegen de wind en ze hebben je wat meer ruimte gegeven om dikkere sokken aan te doen.
Zet gewoon even de verwarming aan
Ja dat zou lekker zijn he? En het is nog mogelijk ook! Er zijn zooltjes en zelfs sokken die je kan verwarmen met behulp van een accu. Bij de wintersport gebruikt men dit al langer, maar dit kan je natuurlijk prima inzetten voor het fietsen. Het is echter wel een forse investering met de waarde van een paar winterschoenen.
Een beetje vergelijkbaar met de verwarmde zooltjes, maar vele malen goedkoper zijn warmtepads of voetwarmers. Dat zijn kleine platte zakjes met een chemisch goedje erin die warm worden wanneer ze in contact komen met zuurstof. Ze kunnen wel 5 tot 8 uur warmte afgeven. Je stopt ze in je schoenen, op of onder je voet, waar je het prettig vindt en ruimte is (maar niet direct op de huid).
Maak ventilatiegaten dicht
De doorsnee wielerschoen is gemaakt voor rijden in zomerse omstandigheden waarbij ventilatie van binnen naar buiten, maar ook van buiten naar binnen belangrijk is. Daarvoor zijn er zowel in het bovenwerk als in de zool vaak ventilatiegaten te vinden. Voor winterse ritten is het dan ook verstandig om deze eventueel af te plakken, bijvoorbeeld met ducttape. Onderaan bij je tenen in de zool zit vaak een gat in de zool (ook doen als je overschoenen gebruikt), en bovenop valt vaak ook wat winst te behalen.
Makkelijk en goedkoop: boterhamzakjes of folie
De aloude manier om je voeten te beschermen kan ook nog steeds met een boterhamzakje of folie. De zakjes passen mooi over je voet en zijn een heel goede manier om de warmte binnen te houden. Het enige probleem is dat ze zweet ook binnen houden waardoor je voeten nat en dus alsnog – heel – koud kunnen worden. Als het voor jou werkt is het verreweg de makkelijkste en goedkoopste oplossing. Je kan ook nog denken aan aluminium- of huishoudfolie. In principe alles dat de warmte bij je voet houdt, maar ook dan kan het zweet geen kant op.
Alternatieve middelen
Zelf gebruik ik soms een tamelijk onorthodox middel voor je voeten, namelijk spierverwarmende creme, zoals Midalgan Extra Warm. Gemaakt om je spieren en gewrichten te stimuleren. Het geeft een warm gevoel op je huid en trekt er echt in. Mijn ervaringen hiermee zijn best goed, het lijkt erop dat de bloedsomloop beter is en mijn voeten wat langer warm blijven. Het is goedkoop, maar ook meer gedoe. Je moet je voeten insmeren, daarna goed je handen wassen en je sokken moeten uiteraard ook goed gereinigd worden. Oh ja, het ruikt ook sterk, maar daar merk je tijdens het fietsen niets van.
Koude handen
De mogelijkheden om je handen warm te houden zijn wat beperkter dan bij je voeten. Je moet ook nog je vingers kunnen gebruiken om je stuur vast kunnen houden, te remmen en te schakelen. Maar er zijn een paar goede maatregelen die je kan nemen om ze warm te houden.
Handschoenen
Het eerste waar je logischerwijs naar zal grijpen zijn handschoenen. Als de zomer voorbij is en het kouder wordt kunnen dunne handschoenen al een hoop goed doen. De Biotex handschoenen (hierboven op de foto) die Coen testte zijn daar een goed voorbeeld van. Ze houden de wind tegen wat al een belangrijke eerste stap is en ze zijn met € 34,90 niet heel duur. Je zal ook merken dat het fietsen met te warme handschoenen ook niet prettig is. Dat kan ook een goede reden zijn om een dunner paar in huis te hebben.
Bij winterse omstandigheden heb je meer nodig. Een goede winterhandschoen houdt wind, water en kou buiten. Wanten houden je handen goed warm, maar zijn niet geschikt voor op de fiets. Er is echter een alternatief waarbij je vingers twee aan twee bij elkaar zitten. Dat is toch warmer dan losse vingers, en je kan er nog redelijk goed mee schakelen en remmen. Losse vingers en een niet te dikke padding door isolatie zijn echter het beste. Daarmee behoudt je een goed gevoel met je stuur en kan je alles goed bedienen.
Neopreen, een wetsuit voor je handen
Neopreen werkt net zoals een wetsuit. Het isoleert, je handen blijven niet helemaal droog, maar wel warm. Dit komt doordat het laagje vocht aan de binnenkant isolerend werkt. Ze zijn relatief dun en geschikt voor lagere temperaturen van 5 graden en lager. Ze blinken pas echt uit als het ook regent want ook dan blijven je handen lekker warm. Je handen worden dus wel een beetje nat en klam, dat merk je goed als je ze even uittrekt. Dat moet je dus ook eigenlijk niet doen, want daarmee verlies je het isolerende laagje op je handen en duurt het weer even voordat ze weer warm zijn. Castelli, Bioracer en BBB hebben dergelijke handschoenen vanaf zo’n € 25,-.
Gebruik een liner als extra laagje
Laagjes zijn altijd goed, maar ze nemen ook ruimte in. Heb je ruime handschoenen en ben je op zoek naar meer warmte, dan is het een idee om een zogeheten liner-handschoen te gebruiken. Het is niets meer of minder dan een dunne isolerende extra handschoen die je onder je andere handschoen draagt. Let er op dat je vingers niet gaan klemmen in je handschoen door te weinig te ruimte, anders ben je nog nergens. Merinowol is een perfect materiaal hiervoor. Het ademt, is warm en gaat niet stinken. Outdoormerk Icebreaker (o.a. bij Bever) heeft bijvoorbeeld de Oasis 200 liners voor € 29,95. Die werden eerder al eens door een lezer getipt.
Kachel aan
Voor de extreme omstandigheden (of extreem koude handen) zijn er ook handschoenen met ingebouwde verwarming. Hieronder zie je een foto van de verwarmde handschoenen van Sealskinz, maar ook het eerder genoemde Lenz heeft ze. De accu zit in de manchet verwerkt en gaat zo’n 6 uur mee. Het is een flinke investering met prijzen vanaf zo’n € 150,- maar als deze je een aantal winterseizoenen door kan laten fietsen, lijkt mij dit elke euro waard.
Overige tips
- Een basisregel die ik zelf hanteer is erop letten dat alles dat je aan gaat trekken al in ieder geval op kamertemperatuur is. Als je je kleding, sokken en schoenen in een heel koude schuur hebt liggen, heb je het waarschijnlijk al koud voordat je überhaupt de deur uit bent.
- Zorg dat je handen en voeten warm zijn voordat je vertrekt. Ze gaan buiten niet warmer worden.
- Leg je (hand)schoenen eerst nog even op verwarming met de opening naar beneden zodat de warme lucht in de schoenen komt.
- Blijf je voeten, tenen, handen en vingers goed bewegen tijdens het fietsen om de doorbloeding te stimuleren.
- Het zijn extra kosten, maar goed materiaal hoeft niet altijd heel duur te zijn. Bedenk wat het je waard is om toch lekker te kunnen fietsen in de winter. Begin daarom met simpele en goedkope middelen en werk dan je weg ‘omhoog’ om erachter te komen wat voor jouw het beste werkt voordat je er meteen een smak geld tegenaan gooit.
- Stop een keer onderweg voor koffie of thee om je handen en voeten te warmen.
- Wat werkt voor jou goed? Laat maar horen!
